به مناسبت هشتادمین سالگرد تصویب مقررات حقوق بین الملل خصوصی در قانون مدنی، همایش ملی ضرورت تحول در حقوق بین الملل خصوصی ایران، روز چهارشنبه ششم اسفند در پردیس فارابی دانشگاه تهران، برگزار می گردد. در این همایش از خدمات دکتر نجادعلی الماسی، استاد برجسته علم و اخلاق دانشگاه تهران و نویسنده کتاب «تعارض قوانین» تقدیر خواهد شد. در اولین نشست این همایش نیز فرصت آن را خواهم داشت تا به نقد زبانی مقررات حقوق بین الملل خصوصی ایران بپردازم. برنامه همایش را از اینجا دریافت کنید. چکیده مقاله بنده نیز در ادامه مطلب در دسترس است:

زبان نارسای مقنّن در حقوق بین­الملل خصوصی ایران

 امیر مقامی

عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی

چکیده:

زبان، ابزار انتقال پیام است و این پیام برای حاکم، اراده چگونگی اعمال قدرت را معرّفی می­کند. مصوّبات مجالس قانونگذاری نیز از آنجا که گاه در میان پیشنهادهای ناهمگن و گوناگون نمایندگان، از میان انبوهی از واژه­ها و در میانه کشاکش­های سیاسی و شخصی نمایندگان، به کرسی اقتدار می­نشینند ممکن است از یکدستی و گویایی لازم برای انتقال پیام برخوردار نباشند. چه بسا شاید مقنّن عرفی، نمی­تواند حکیم باشد و لاجرم گاه در بیان نیات خود نیز دچار زبان­گرفتگی می­شود.

لکنت تقنینی در حقوق بین­الملل خصوصی ایران کم نیست، از جمله در مواد 963 و 968 و 973 قانون مدنی و حتی در قانون تازه به تصویب رسیده­ی تعیین تکلیف تابعیت فرزندان ناشی از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی. رویکرد زبانی مقاله حاضر به این نتیجه منجر خواهد شد، که فارغ از هرگونه تحوّل ماهوی در حقوق بین­الملل خصوصی و نیز بدون توجه به ادبیات کهنه این بخش قانون مدنی پس از گذشت هشتاد سال، از منظر نگارشی و زبانی نیز نیاز به بازنویسی شکلی و ماهوی این قواعد، غیرقابل انکار است.

واژگان کلیدی:

زبان، نگارش، قانونگذار، قانون مدنی، تابعیت، تعارض قوانین، احاله.