چرا آمریکا باید تحریمهای یکجانبه علیه ایران را در راستای مقابله با کووید19 لغو نماید؟
منتشر شده در سمپوزیم کرونا و حقوق و روابط بینالملل
تالار گفتگوی انجمن ایرانی مطالعات ملل متحد
https://plink.ir/i7DSl
«تحریم یکجانبه» هنوز میتواند موضوع چالشبرانگیزی برای حقوق بینالملل تلقی شود؛ زیرا همچنان وفاقی پیرامون قانونیبودن/نبودن آن وجود ندارد. باوجوداین، در عصر همهگیری ویروس کرونا چالشهای مضاعفی پیش روی این موضوع قدیمی قرار گرفته است. دولت ایران، مصرّ است که ایالات متحده باید به منظور صیانت از حقوق بشر و همکاری در مقابله مؤثر با بیماری کووید19 تحریمها را ملغی نماید؛ البته موضع اساسی دولت ایران ضرورت لغو تحریم در چارچوب برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت است و لغو تحریم در شرایط کنونی را به صورت خاص و مؤکد مطرح مینماید.
نوشتار پیش رو از این منظر به چالش اخیر مینگرد که ورای هرگونه مدعایی درخصوص مشروعیت حقوقی بینالمللی تحریمهای یکجانبه، آیا دولت آمریکا در شرایط خاص حاضر تکلیفی (ولو مضاعف) مبنی بر لغو تحریمها دارد یا خیر؟ لذا از سه منظر حقوق بشر، حقوق بینالملل پاسخ به بلایا و حقوق بینالملل سلامت به این پرسش پاسخ خواهیم داد. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که ممکن است بنابر استدلالهایی که مجال آن، فراهم نیست اصرار بر استمرار تحریمها «جنایت علیه بشریت» نیز تلقی شود؛ لیکن چون موضوع اخیر در حوزه مسئولیت کیفری فردی مطرح میشود از ارزیابی آن چشمپوشی کردهایم.
1- تحریم و کووید19: نقض حقوق بشر
تحریمهای یکجانبه آمریکا، توانایی دولت ایران برای ایفای تعهداتش به موجب میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ح.ا.ا.ف) بهویژه حق بر سلامت و حق تأمین اجتماعی را شدیداً تحت تأثیر قرار داده است. اگرچه دولت آمریکا عضو میثاق نیست اما میثاق را امضا نموده و برابر ماده 18 کنوانسیون وین راجع به حقوق معاهدات ملزم است از اعمالی که مغایر موضوع و هدف میثاق باشد، خودداری نماید. به اعتقاد کمیته تعهد هر دولت در ارتباط با میثاق «از التزام به ارتقای احترام به همه حقوق بشر در منشور ملل متحد» ناشی میشود.