در رگ تاک

یادداشت ها و آثار امیر مقامی

در رگ تاک

یادداشت ها و آثار امیر مقامی

در رگ تاک

با قرآن

* یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناکَ خَلیفَةً فِی الْأَرْضِ فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوی‏ فَیُضِلَّکَ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذینَ یَضِلُّونَ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ شَدیدٌ بِما نَسُوا یَوْمَ الْحِسابِ
اى داوود ما تو را در زمین خلیفه [و جانشین] گردانیدیم پس میان مردم به حق داورى کن و زنهار از هوس پیروى مکن که تو را از راه خدا به در کند در حقیقت کسانى که از راه خدا به در مى‏روند به [سزاى] آنکه روز حساب را فراموش کرده‏اند عذابى سخت‏خواهند داشت

ص / 26

بایگانی
آخرین نظرات
پیوندهای روزانه

فیلترینگ غیرهوشمند، حقوق بشر و امنیت ملّی

دوشنبه, ۲۹ ارديبهشت ۱۳۹۳، ۰۹:۰۱ ق.ظ


به مناسبت 17 می  (27 اردیبهشت) روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی 

 

رئیس جمهور، بار دیگر در اظهاراتی جسورانه، اتصال به شبکه جهانی اطلاعات را حقی شهروندی توصیف کرد. گرچه این حق حتی در پیش نویس منشور حقوق شهروندی بازتاب نیافته بود، و هنوز بسیاری از کشورها چنین حقی را مستقیم و مستقل در زمره حقوق بشر و حتی شهروندی قلمداد نکرده اند و در شرایطی که فرهنگ عمومی اینترنت در کشور ما هنوز به جایگاه مطلوب نرسیده است؛ چنین دیدگاهی یک پیشرفت بزرگ برای فعالان و کاربران اینترنتی محسوب می شود که در دسترسی به اینترنت، با مشکلات فنی فراوانی روبرو هستند. یکی از موانع کاربران ایرانی، فیلترینگ پایگاه های اینترنتی است. تا جایی که بنا بر یک گزارش غیررسمی، سایت «پیوندها» که در صورت فیلتر بودن صفحه درخواستی نمایش داده می شود، تا رتبه چهارم سایت های بازدید شده در ایران نیز پیش رفته (نوروز 88 – اینجا) و اینک در رتبه 978 جهان و دوازدهم ایران است. (اینجا) این نشان می دهد که تعداد دامنه های فیلترشده در ایران، بسیار بالاست و همین امر، به خصوص کاربران شبکه های اجتماعی فیلترشده را به استفاده از فیلترشکن، وی پی ان و پراکسی ترغیب کرده است. تا جایی که یک مقام پلیس فتا خواستار جرم انگاری استفاده از فیلترشکن شده است. (اینجا)

اطلاعات دقیقی درباره این که یک نرم افزار ضد فیلترینگ چگونه عمل میکند ندارم، اما با یک جستجوی ساده در منابع اینترنتی، حداقل دو نکته به دست می آید. یکی این که این نرم افزار با تغییر سرور میزبان کامپیوتر، کاربر را به سروری منتقل میکند که از محدودیت های سرور اول رها می شود و دوم این که با استفاده از این نرم افزار، امکان مشاهده فایلها و داده های کامپیوتر شخصی برای سرور مزبور فراهم می شود. موضوع این یادداشت، موضوع دوم است. به گفته یکی از کارشناسان پلیس فتا «استفاده از VPN های تجاری، ممکن است خطرات بسیاری داشته باشد و کاربران اینترنت باید بدانند که استفاده از چنین نرم‌افزارها و روش‌هایی، مانند این است که همه محتویات رایانه خود را از تصویر و فیلم شخصی گرفته تا اطلاعات مهم شخصی و کاری، در اختیار سرور VPN  قرار دهید. » (اینجا)

با وجود این، آمارهای غیررسمی و مشاهدات نشان میدهد درصد زیادی از کاربران ایرانی، از پایگاه های اینترنتی مسدودشده بازدید و استفاده میکنند. با فراگیر شدن شبکه های اجتماعی، تعداد زیادی از ایرانیان به عضویت این شبکه ها در آمده اند و به گفتگو و تبادل داده ها از طریق این شبکه ها مشغولند. آماری که سال گذشته منتشر شده نشان می دهد حدود یازده میلیون ایرانی عضو شبکه فیس بوک هستند و این رقم، به تنهایی حدود نیمی از کاربران فیس بوک در خاورمیانه است (اینجا)؛ بسیاری از توئیتر و دیگر شبکه های مسدودشده هم استفاده میکنند.

همچنین می توان به گزارش نهادهای حقوق بشری اشاره کرد که فیلترینگ این سایت ها را نقض آزادی بیان و اطلاعات بر می شمارند تا جایی که مشاور امنیت ملی آمریکا به خود اجازه می دهد، درباره این موضوع، به دولت ایران اعتراض کند (اینجا) و چالش دیگری – در میان چالشهای بزرگتر - در روابط خارجی برای ایران بیافریند و این امکان نیز فراهم شود که تندروهای آمریکایی، فرصت بیشتری برای پیشبرد برنامه های ضد ایرانی خود داشته باشند.

حال، می توان چند پرسش را مطرح کرد؛ نخست این که آیا چنین فیلترینگی مطابق حقوق بین الملل مجاز است؟ قوانین کشورمان چگونه تنظیم شده و چگونه اجرا می شود؟ و نهایتاً آیا ادامه این روش، به حفاظت از منافع ملّی و امنیت ملّی ما کمکی می کند؟ و اگر چنین نیست؛ راه حل جایگزین کدام است؟

درباره پرسش نخست؛ یقیناً پاسخ منفی است. از نظر حقوق بین الملل، اصل آزادی اطلاعات است و هرگونه استثنایی باید در چهارچوب قانون و به طور مضیّق اعمال شود. کمیته حقوق بشر در نظریه عمومی شماره 34 خود تصریح میکند که فیلترینگ باید بر اساس تفکیک محتوای قانونی و غیرقانونی باشد و از فیلتر کلّی یک سایت خودداری شود. طبیعتاً این حکم در جایی قابل اعمال است که بتوان محتوای یک سایت را به دو دسته قانونی و غیرقانونی تقسیم کرد. اصل تفکیک پذیری اطلاعات، یکی از اصول حاکم بر آزادی اطلاعات است.

حتی به نظر می رسد رویه اخیر، با متن و روح قانون جرایم رایانه ای نیز مطابقت ندارد؛ چون این قانون از فیلتر «محتوای مجرمانه» سخن می گوید (ماده 21 – اینجا) و نه محتوای مجاور آن که همگی ذیل یک دامنه قرار گرفته اند. در حال حاضر، کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، به جای دستور فیلتر محتوای مجرمانه، دستور فیلتر نام دامنه اینترنتی (Domain) را صادر می کند و به این ترتیب ارائه دهندگان خدمات اینترنتی، محتوای مجرمانه و غیرمجرمانه را همزمان از دسترس کاربر خارج میکنند. این عدم تفکیک، سبب می شود استفاده از فیلترشکن، پراکسی و وی پی ان، به یک امر عمومی و عادی تبدیل شده و در نهایت فرهنگ رعایت قانون نیز تضعیف شود.

بنابراین حداقل به دلیل دو پیامد روشن، روش فعلی فیلترینگ به جای حراست از منافع ملّی، ممکن است به امنیت ملّی آسیب برساند: یکی رواج فیلترشکن ها و دسترسی سرورهای آنها به داده های کاربران ایرانی و دوم تضعیف بیشتر فرهنگ رعایت قانون. شاید به همین دلیل هم هست که دولتهایی نظیر کانادا و آمریکا تحت عنوان حمایت از آزادی بیان و اطلاعات در ایران، به طور رایگان، چنین نرم افزارهایی را در اختیار کاربران ایرانی قرار می دهند. آیا نباید این هشدار را جدی گرفت؟

و دست آخر: چاره چیست؟ پاسخ حقوقی همان است که در بالا اشاره شد: رعایت اصل تفکیک. به نظر می رسد این موضوع از نظر فنی نیز قابل دفاع است. دست کم نه تنها دبیر کارگروه تعیین مصادیق، پیش تر از تلاش برای دستیابی به فناوری فیلترینگ هوشمند سخن گفته بود، بلکه اینک وزیر ارتباطات نیز از اجرای پایلوت این طرح سخن گفته است. (اینجا) در یک فیلترینگ هوشمند، انتظار می رود مثلاً به جای آن که تمامی صفحات ذیل url فیس بوک، فیلتر شوند، تنها آن صفحاتی از دسترس خارج شوند که محتوای مجرمانه تولید کرده اند. بدون شک، تسریع در اجرای این طرح هم به تضمین حقوق شهروندی می انجامد و هم باری از دوش امنیت ملّی بر می دارد.

نظرات  (۲)

حتما ظریف که داعم الفیس(فیس بوک) هس!!! از پایین بودن سرعت پیش روحانی شکایت کرده اونم اومده .....  تا گره کور پهنای باند و سرعت اینترنت رو حل کنه!

 

پاسخ:
دائم الفیس... اصطلاح خوبی است!

باسلام

مفید، مختصر ، منطقی و کاربردی....موفق باشید

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">